Leer voor jezelf opkomen en laat de ander in zijn waarde

Opkomen voor jezelf: hoe doe je dat met respect voor de ander?

Dit is een veel gestelde vraag van mijn coachcliënten. Ze willen graag leren om op te komen voor zichzelf. Een aantal redenen waarom ze dit willen leren, zijn: ze durven geen ‘nee’ te zeggen, hun mening niet te uitten tijdens teamvergaderingen, etc. Ze laten over hun grenzen heengaan (komen niet op voor hun eigen behoeftes en belangen) en realiseren zich dit vaak pas achteraf, waardoor ze met een vervelend gevoel blijven zitten. Ze hadden zich graag anders, namelijk assertiever willen gedragen in bepaalde situaties. Echter, wat is ‘assertief gedrag’ en hoe doe je dat dan?

Wikipedia formuleert het als volgt:
“Als je assertief adequaat reageert dan kom je op voor je eigen mening, rechten en standpunten zonder je gesprekspartners agressief te benaderen zodat zij in hun waarde blijven.”

Voorbeelden van assertief gedrag: voor jezelf spreken in plaats van zeggen wat de ander wil horen, emoties durven uiten, duidelijk formuleren van eigen wensen, etc.

Hoe doe je dat opkomen voor jezelf?

Laat ik eerst een aantal reactie mogelijkheden illustreren aan de hand van een voorbeeld:

Je zit achter je bureau en voert een telefoongesprek met één van je klanten. Je collega komt binnen en begint een gesprek, op een meer dan normaal spreekvolume, met een collega. Nu kun je op verschillende manieren reageren:

Subassertief:
je collega’s zo nu en dan een boze blik toewerpen, je vingers in het andere oor stoppen en verder niks zeggen.

Agressief:
je collega toebijten: ‘He, hou’es op met dat geschreeuw, je ziet toch dat ik  bezig ben!’

Assertief:
de aandacht van je collega’s trekken en zeggen (eventueel na het gesprek): ’Zeg, ik ben boos en geïrriteerd omdat jullie zo hard praten. Doordat jullie zo hard praten kan ik mijn klant niet verstaan. Ik zou het prettig vinden als jullie wat zachter zouden praten.’

Zoals je ziet, is een belangrijk kenmerk van de assertieve reactie (opkomen voor jezelf) de vierdelige ik-boodschap:

Stap 1: Zeg wat het met je doet in termen van gevoel

Wanneer je zegt wat je voelt, komt dit vanuit jezelf: “Ik ben boos en geïrriteerd”. Niemand kan zeggen dat het niet zo is, want het is jouw gevoel.

Stap 2: Benoem het feitelijke gedrag van de ander waar je last van hebt

Dit is vaak lastig omdat we geneigd zijn een oordeel te vormen over de persoon, bijvoorbeeld: “hij/zij is oncollegiaal”. Bij deze stap gaat het erom dat je je beperkt tot het feitelijke gedrag waar je last van hebt: “hard praten”.

Stap 3: Benoem de gevolgen van dat gedrag

Door het gevolg te benoemen (“ik kan mijn klant niet verstaan”), geef je aan waarom je boos en geïrriteerd bent, hierdoor geef je de ander de kans om rekening met je te houden. Mits je aangeeft hoe je dit wenst.

Stap 4: Spreek een duidelijk verzoek uit naar de ander

In dit voorbeeld: “Ik zou het prettig vinden als jullie wat zachter zouden praten.” Geef de ander dan de kans om te reageren, wellicht heeft de ander een goede reden. Luister, vat samen en vraag door. Zo voelt de ander zich gehoord en heb je meer kans om samen tot een oplossing te komen.

Conclusie:
Het is dus belangrijk om stil te leren staan bij wat je zelf voelt (ik ben boos, etc.). Gevoelens zijn namelijk de controlelampjes van onze geest: ze vertellen ons waar we behoefte aan hebben (lees: wat je wilt). Dan kun je pas voor jezelf opkomen. Daarnaast zul je rekening moeten houden met de gevoelens en behoeften van de ander. Je wilt immers dat de ander je verzoek alleen inwilligt als hij dit zelf wil, omdat hij/zijn anders zijn eigen behoeften negeert. Mits je dit op een assertieve manier wilt doen natuurlijk!

Wellicht klinkt bovenstaand erg simpel, echter in de praktijk blijkt het vaak best lastig om je assertief te gedragen. Begin daarom met ik-boodschappen die niet zo veel lading hebben en bouw het rustig op. Succes!

Ik ben heel erg benieuwd naar welke tips nuttig voor je zijn. Wellicht wil je meer weten?
Ik lees graag je reactie of….

PLAN EEN VRIJBLJVENDE KENNISMAKING

Mijn rol als coach